Cannabis is een van de oudste gecultiveerde gewassen. Met een leeftijd ouder dan 38 miljoen jaar is deze plant
ouder dan de mensheid. Het idee van plant-als-medicijn dateert al van voor de geschreven geschiedenis. In de
afgelopen decennia zien we een terugkeer naar plantgeneesmiddelen en behandelingen.
Oorsprong medicinale cannabis
Cannabis wordt al sinds minstens 2800 v.Chr. gebruikt voor medische doeleinden en tot de jaren 40 werd het
vermeld in de Amerikaanse farmacopee. In de oudheid werd cannabis voornamelijk gebruikt voor lichamelijk
kwaaltjes zoals reumatische pijn, ongesteldheid en koorts. Tegenwoordig wordt het ook regelmatig toegepast
om stress of angsten te verminderen.
De vroegste verwijzing naar het gebruik van cannabis als medicijn is ergens rond 2800 v.Chr. in China. De
legendarische Chinese keizer Shen-Nung vermelde in zijn kruidenboek dat de vrouwelijke plant het krachtigste
medicijn bevatte. Hij schreef cannabis voor voor de behandeling van onder andere constipatie, malaria, beriberi,
reuma en menstruatieproblemen.
Het wordt geschat dat het eerste gebruik van cannabis in India begon tussen 2000 en 1400 v.Chr. Er werd beweerd
dat het de geest helder kon maken, de slaap deed opwekken en de hoofdpijn deed verzachten. Tot in de
negentiende eeuw werd cannabis gebruikt in het Midden-Oosten om de pijn bij ongesteldheid en bevallingen te
verminderen.
Europa ontdekte medicinale cannabis pas in de achttiende eeuw. Cannabis zou vanuit Centraal-Azië naar Europa
zijn gebracht. Hier werd het voornamelijk gebruikt als hennepolie of zalf om verschillende ziekten zoals mazelen
en geelzucht te behandelen.
Door de eeuwen heen bleven Chinese artsen cannabis voorschrijven en werden er nieuwe ontdekkingen gedaan
over de eigenschappen ervan. In het oude Mesopotamië werd cannabis medicinaal gebruikt om zwellingen te
zalven. Preparaten met cannabis werden ook gebruikt bij de behandeling van bepaalde ziekten van de borst en
longen, maagproblemen, gezwollen gewrichten en een verscheidenheid aan andere kwalen. Het gebruik van
cannabis als pijnstillend en kalmerend middel was wijdverspreid tussen 1850 en 1940. Onderzoekers hebben
meer dan 600 cannabisgeneesmiddelen van voor 1937 gedocumenteerd.
Kruidengeneeskundige scholen
In de 18e eeuw in de Verenigde Staten werd er veel geëxperimenteerd in alle takken van de geneeskunde.
Gedurende deze tijd werden er hogescholen geopend die zich richtten op kruiden (waaronder cannabis) en
andere alternatieve aspecten van de geneeskunde. De experimenten eindigden door het rapport van Abraham
Flexner. Dit invloedrijke rapport droeg bij tot de achteruitgang van alternatieve geneeswijzen, waaronder
kruidengeneeskunde.
Rond de eerste decennia van de 20e eeuw verminderde het gebruik van cannabis. Dit kwam mede door de
moeilijke dosering en de effectiviteit van andere medicijnen. In 1937, toen er over de Marihuana Tax Act werd
gedebatteerd, waren er geen kruidengeneeskundige scholen meer om een hoogleraar te bieden die namens
cannabis zou spreken. Door de Marihuana Tax Act in Amerika werd het gebruik en de verkoop van cannabis
beperkt. Cannabis kreeg een slechte reputatie omdat het werd geassocieerd met strafbare feiten die gepleegd
werden door Latijns-Amerikaanse immigranten.
Onderzoeken
In de laatste vijftien jaar is er wetenschappelijk onderzoek gedaan naar cannabis als medisch product. Door de
ontdekking van het endocannabinoïdesysteem en de CB1- en CB2-receptoren is de populariteit van cannabis
weer toegenomen. De CB1-receptoren zijn één van de meest voorkomende receptoren in de hersenen terwijl de
CB2-receptoren voornamelijk voorkomen in het immuunsysteem en het centrale zenuwstelsel. CB-receptoren
in het lichaam zijn meer dan 600 miljoen jaar oud wat inhoud dat de oorsprong ervan niet ligt in het gebruik
van de cannabisplant. Het endocannabinoïdesysteem regelt voornamelijk pijnbeleving en de regulatie van de
eetlust.
Medicinale cannabis in Nederland
In 1976 was in Nederland het gebruik van cannabis niet langer strafbaar. Een paar jaar naderhand begon de
gedoogde verkoop via de coffeeshops. In de jaren 90 steeg de vraag naar medicinale cannabis vanuit de medische
wereld en bij patiënten.
Nederland was het eerste land waar het medische gebruik van cannabis gelegaliseerd werd aan de hand van een
nationaal bureau (het Bureau Medicinale Cannabis). Patiënten konden vanaf 2003, op voorschrift van een arts,
hun cannabis verkrijgen bij een Nederlandse apotheek. Toch zijn de eisen waarvoor cannabis mag voorgeschreven
worden beperkt. Het wordt voornamelijk voorgeschreven wanneer de gangbare behandelingen en de
geneesmiddelen niet voldoende helpen of wanneer de patiënt teveel bijwerkingen heeft.
Er is in Nederland één bedrijf die legaal medicinale cannabis teelt en levert aan de apotheken. Sinds 2003
produceert Bedrocan medicinale cannabis via de EU-richtlijnen.
Dit artikel is bedoeld ter informatie. Voor medisch advies raadpleeg altijd eerst je huisarts. Ben je van plan om met
zelfmedicatie te experimenteren, lees je dan goed in en zorg dat je gedegen informatie hebt. Het internet staat
tegenwoordig vol met artikelen en onderzoeken over het medicinaal gebruiken van cannabis. Want medicinale
cannabis is hot.
Foto door David Gabrić on Unsplash